Dzisiejsza katedra należy do protestanckiego (związanego z nurtem anglikanizmu) Kościoła Irlandzkiego (Church of Ireland) i jest katedrą diecezjalną, diecezji Cork. Rezydujący biskup mieszka zresztą tuż przy świątyni w rezydencji naprzeciwko bramy katedry.
Początki kultu na tym miejscu sięgają jednak zdecydowanie wcześniejszych czasów. Jak mówi legenda to tutaj właśnie w 606 r. św. Fin Barre’a założył klasztor, na którego miejscu powstawały kolejne świątynie. W sumie doliczono się ich aż jedenaście! Jest to dobitny dowód na burzliwe losy całej wyspy, pełne przemocy i zniszczenia. Status katedry świątynie na tym miejscu uzyskały od XII wieku. Bryła obecnej świątyni powstała w latach 1865-1870, zbudowano ją w stylu neogotyckim, wg. projektu znanego architekta Williama Burges. Konsekracji współczesnej świątyni dokonano na uroczystościach 30 listopada 1870 r. w dzień św. Andrzeja.
Świety Fin Barre to ciekawa persona. Był synem Amergina z ludu Hy Briuin Ratha z Connaught. Jego ojciec opuścił rodzima prowincję i przeniósł się do Munsteru, gdzie osiadł w Muskerry w hrabstwie Cork. Prawdopodobnie osiedlił się w miejscu zwanym Achaidh Durbchon niedaleko Gougane Barra gdzie znajdują się źródła rzeki Lee. Z tego co mówią legendy był Amergin nadwornym kowalem Tighernacha, króla ludu Hy Eachach z Munsteru, który mieszkał w Rathlin niedaleko Bandon. Na dworze króla była młoda dziewczyna, którą Amergin poślubił mimo sprzeciwu władcy. Wraz z urodzonym ze związku dzieckiem małżonkowie powrócili do Achaidh Durbchon, gdzie malec został ochrzczony przez lokalnego biskupa o imieniu MacCorb, chłopiec otrzymał na chrzcie imię Lucan lub Lochan. Kiedy malec miał siedem lat do jego rodzinnego domu zawitali tajemniczy wędrowcy. Byli to trzej święci mężowie wracający z pielgrzymki z Leinsteru, Brendan, Lochan i Fiodhach. Kiedy w domu Amergina zobaczyli chłopca od razu orzekli, że jego twarz pełna jest blasku Ducha Świętego. Rodzice pod wpływem świętych mężów oddali chłopca na nauki, wówczas też zmienione zostało imię chłopca. Kiedy odbywały się tradycyjne postrzyżyny w klasztorze jeden z mnichów miał ponoć zauważyć, że chłopiec ma jasne włosy, co po irlandzku brzmiało Finn (jasny) Barra (włosy). Wówczas to zapadła decyzja aby go nazwać Jasnowłosym czyli Finn Barr.
Tak przy okazji warto wspomnieć, iż aż ośmiu irlandzkich świętych nosi to imię (po irlandzku w zasadzie pisane Fionnbharr), najsłynniejszy jest właśnie Fin Barre z Cork oraz ten z Zewnętrznych Hebryd. Angielskie wersje tego imienia to Minbar, Finnbarr, czy też Barra.
Młody adept został wysłany na nauki do hrabstwa Kilkenny, dokładniej do Goran, a następnie do Cuil Cisin w baronii Galmoy także w hrabstwie Kilkenny oraz do Agaboe gdzie konsekrował już kościół. Koniec końców Fin Barre udał się do Corcach Mor czyli na Wielkie Błota. To właśnie dzisiejszy Cork! Na miejscu obecnej katedry miał Fin Barre założyć kościół oraz klasztor w 606 r. Ponoć tysiące uczniów przybywało tutaj i takie były początki osady nazwanej Cork. Siedemnaście lat po założeniu Cork, Fin Barre przeczuwając bliski kres swojego żywota postanowił udać się do Clonenagh w hrabstwie Laois i zobaczyć Cormaca oraz Baithin, krótko po przybyciu na miejsce zaniemógł i zmarł. Ciało zostało odwiezione do Cork i pochowane w jego kościele czyli dzisiejszej katedrze. Data śmierci Fin Barre’a czyli 25 września 623 r. stała się świętem Cork.
Budowniczym katedry, którą możemy dzisiaj podziwiać był William Burges. Urodził się w Londynie w 1827 r. był pod wielkim wpływem neogotyku francuskiego czemu dał wyraz projektując katedrę w Cork. W 1853 r. biskup Cork, John Gregg postanowił przebudować istniejącą świątynie i zlecił to właśnie Burgesowi.
Jedną z najciekawszych rzeczy w katedrze są organy. W XVII pierwotny instrument został zniszczony, jak i wiele innych rzeczy w Cork przez wojska Cromwella. Jednak już w 1739 zainstalowane zostały nowe organy, które zbudował John Baptiste Cuvillie z Dublina. Do końca nie jest pewne kto był autorem instrumentu, gdyż znajduje się zapis z nazwiskiem Renatus Harris. Tajemnica przeszłości? A może Cuvillie był agentem dobrego rzemieślnika? Kiedy katedra została przebudowana przez Burgera w drugiej połowie XIX wieku, zastosował on rozwiązanie rodem z Francji, a mianowicie umieścił dwa instrumenty w kościele, jeden przy ołtarzu a drugi nowy nad głównym wejściem od strony zachodniej. Te drugie organy zostały zrobione Williama Hilla z Londynu. Do czasów nam współczesnych organy były unowocześniane przynajmniej dwukrotnie w XX wieku.
Ciekawe są również dzwony katedralne. W wieży północno- zachodniej znajduje się osiem dzwonów, które uznawane są za jedne z bardziej okazałych w całej Irlandii. Zostały odlane w 1751 r. przez Abela Rudhalla w Gloucester w Anglii. Po przebudowie kościoła w XIX w. zawieszono je w nowej katedrze. Pierwsze wzmianki o dzwonnicy w kościele w Cork pojawiają się w 1670 r. oczywiście i wcześniej były dzwony, jednak nie ma pewności jakie. W 1670 przeznaczono całe 5 funtów na zakup dzwonów, a dzwonnice postawiono w 1676 r. Obecne dzwony w XIX wieku zostały odrestaurowane, a od 1903 r. zawieszone zostały w dzisiejszej dzwonnicy.
Zwiedzając samą katedrę warto zwrócić uwagę na kilka wspaniałych atrakcji turystycznych. W lewej nawie znajduje się wiele pamiątkowych tablic, na ścianie wyłożonej czerwonym marmurem pochodzącym z Cork. są to pamiątki po protestanckich notablach, wojskowych, podkreślające związki z Korona Brytyjską. Zwraca uwagę ładna ambona z rzeźba św. Pawła i ewangelistów. Piękne są witraże ze scenami biblijnymi. W części ołtarzowej warto zwrócić uwagę na tron biskupi zrobiony z dębiny zwieńczony rzeźba św. Fin Barre’a. Zwiedzając katedrę nie tylko warto poznać jej wnętrze, ale godna uwagi jest również bryła, która jak na neogotyk jest naprawdę ładna.
Katedra w Cork to jedno z ładniejszych miejsc w mieście i dobre miejsce na chwile wytchnienia i zadumy.
Tekst i foto: Krzysztof Schramm
Fundacja Kultury Irlandzkiej
www.tpi.poznan.pl
www.fki.home.pl
Bardzo interesująco przedstawiona historia tej katedry.
OdpowiedzUsuń